Arbeidsmarktdynamiek tijdens de tweede coronagolf
De coronacrisis heeft zich verder uitgediept tijdens de tweede golf in het najaar 2020. Dat blijkt uit de grotere impact van de tweede golf op de dynamiek van de arbeidsmarkt, met als meetpunt 31 december 2020, in vergelijking met de eerste golf. De dynamiek in de tweede golf wordt gemeten door de foto van 31 december 2020 te vergelijken met deze van 31 december 2019. Voor de meting in de eerste golf ging het om 30 juni van elk jaar.
Meest in het oog springend is een sterke terugval ten opzichte van precorona van het aantal aanwervingen: 111.000 aanwervingen minder, of 14,9 % vergeleken met 10 % tijdens de eerst golf. De uitstroom (om welke reden ook) uit de onderneming of organisatie bleef opmerkelijk stabiel, met zelfs een lichte daling van 11.000 werknemers (-1,5 %). Ook zes maanden eerder bleven de exits op een gelijkaardig zeer laag niveau. De eerste verklaring ligt bij de tijdelijke werkloosheid en andere beschermingsmaatregelen voor de bedrijven: er vertrekken minder werknemers, terwijl er ook minder werknemers worden aangeworven.
De terugval in het aantal aanwervingen laat zich het scherpst voelen in het Vlaams en Brussels Gewest, met respectievelijk 15,5 % en 18,1 % minder instroom t.o.v. het voorgaande jaar. De aanwervingen in het Waals Gewest dalen met 11,5 %. De verklaring ligt bij de sterke daling van de instroom in de horeca, retail en ondersteunende diensten in het Brussels en Vlaams Gewest. De uitstroom in het Vlaams Gewest blijft op het niveau van het voorgaande jaar, terwijl de exits in het Brussels Gewest met ongeveer 5% zijn afgenomen; in het Waals Gewest met 2,1%.
Typerend voor de impact van de coronacrisis op de arbeidsmarkt zijn de grote verschillen tussen sectoren. Voor de secundaire sectoren bouw en industrie is de impact niet vergroot tijdens de tweede golf. Binnen de industrie zijn er opvallende verschillen, met farma, voeding en chemie langs de winnende kant en metaalbewerking, machinebouw en auto-assemblage langs de verliezende kant. De dynamiek van de tertiaire sector gaat er globaal op achteruit, onder meer door de horeca, maar ook door toedoen van de kleinere sectoren in crisis (verhuur en lease, reisbureaus, e.a.). De uitzendsector kent in december 2020 een verbetering ten opzichte van zes maanden eerder en presteert zelfs beter dan gemiddeld. Dat is een vroeg positief signaal voor de recentere evolutie in 2021. Tot slot zien we ook in de grote quartaire sectoren openbaar bestuur, onderwijs en gezondheid, een verbetering tijdens de tweede golf.
De Dynam analyse toont aan dat de sectoren waar de crisis het hardst toesloeg (de zogenoemde coronasectoren (zie Dynam Corona Flash 10), ook die sectoren zijn waar de job- en werknemersdynamiek het meest evolueren in negatieve zin. De luchtvaart, horeca en kunst- en amusementssector vallen op door een stijging van de jobdestructie met meer dan 100%, ook de aanwervingen zijn sterk teruggevallen, terwijl de exits toenamen. In vergelijking met de eerste golf staan ze extra onder druk. De sector van kunst en amusement valt bovendien op doordat deze in het tweede kwartaal netto nog groeide. Hoe langer de crisis aansleept, hoe meer deze coronasectoren worden geconfronteerd met jobs die verloren gaan, en bedrijven die geen nieuwe jobs creëren.
De groepen die het zwaarst worden geraakt door de crisis zijn de jongeren, maar ook de ouderen. Bij de 15-21 jarigen viel de instroom terug met 18 %, in vergelijking met 14 % tijdens de eerste golf. Bij de 60-plussers viel de instroom terug met 19,9 %, en de uitstroom dreef op tot 24,7 %, in vergelijking met 18 % tijdens de eerste golf. Zowel jongeren (eerste jobs bij intrede op de arbeidsmarkt) als ouderen (flexijobs) zijn relatief sterk aanwezig in de horeca, de ondersteunende en overige diensten (met kunst en evenementen, sport en ontspanning). De terugval in aanwervingen is nagenoeg gelijk bij mannen en vrouwen. Sectorale verschillen vlakken elkaar uit. Gemiddeld daalt de uitstroom iets sterker bij mannen (-2,1 %) ten opzichte van vrouwen (-0,7 %). Maar hier zien we geen grote uitschieters.
